Terug naar de thema's

Burn-out bij jongeren

Burn-out bij jongeren komt steeds vaker voor. Steeds meer middelbare scholen zien scholieren die uitvallen onder prestatiedruk of stress. Stress betekent spanning of druk en is niet per definitie ongezond. Elke jongere heeft een bepaalde mate van stress nodig om goed te kunnen functioneren. Gezonde stress bij jongeren is de spanning die ze voelen voor een presentatie, sportwedstrijd of andere spannende gebeurtenis. Stress zorgt er dan voor dat jongeren alert kunnen reageren en geconcentreerd kunnen werken. Zodra de spannende gebeurtenis voorbij is, neemt de spanning weer af. Maar als de stress lang duurt, te vaak voorkomt en/of te groot is, kan een jongere niet goed ontspannen en herstellen. Dan is er sprake van ongezonde stress. En dat kan leiden tot psychische en lichamelijke klachten, en zelfs tot een burn-out. De angst iets te missen (FOMO), social media, aanleg, persoonlijkheid en omgeving spelen daarbij een rol.

Op tijd erbij zijn voorkomt dat jongeren die veel druk ervaren een burn-out ontwikkelen

Goed om te weten

Wat is stress?

Stress brengt het lichaam in een staat van paraatheid. Er komen hormonen vrij, de bloeddruk en de hartslag stijgen en er stroomt zuurstofrijk bloed naar je spieren, hart en hersenen. De spieren spannen zich, de longblaasjes verwijden zich en je ademhaling wordt sneller. Het bloed trekt uit je gezicht weg, je handen worden koud en het zweet breekt je uit. Als stress niet afneemt na verloop van tijd, blijft de hoeveelheid cortisol en adrenaline in het lichaam hoog. Dit kan leiden tot allerlei stressklachten, zoals gevoelens van onrust, prikkelbaarheid, slechte concentratie en slecht slapen. Ook lichamelijke klachten kunnen voorkomen, zoals hoofdpijn, een gespannen gevoel in je buik, jeuk, bultjes of eczeem.

Symptomen van stress

Ongezonde stress uit zich bij jongeren in psychische signalen. Het heeft een negatieve invloed op hun stemming. Jongeren worden prikkelbaar, zijn snel geïrriteerd en/of geëmotioneerd.

Jongeren die ongezonde stress ervaren, ontwikkelen vaak negatieve gedachten. Deze negatieve gedachten richten zich op anderen, maar zijn vaak ook gericht op zichzelf en op de eigen (verminderde) kwaliteiten.

Tegelijkertijd kan er een verandering in het gedrag ontstaan. Prikkelbaarheid kan snel leiden tot conflicten. Lusteloosheid en somberheid kunnen leiden tot slechte concentratie en moeilijk leren op school.

Stress bij jongeren herkennen

Dit gedrag kan wijzen op teveel stress en dreigende burn-out bij jongeren:

snel boos
snel geëmotioneerd
snel in tranen
niet mee willen doen
niet erbij zijn, slechte concentratie
piekeren
voortdurende twijfel of het wel goed genoeg is
teruggetrokken gedrag
telefoon niet kunnen wegleggen
vaak moe, te laat of ziek zijn.

Wat is een burn-out?

Burn-out, het Engelse woord voor “opgebrand”, is het eindstadium van een langdurige periode van stress en (over)spanning. Hierdoor krijg je last van zowel lichamelijke als geestelijke uitputting. Je energiereserves raken op als je in je dagelijks leven continue druk ervaart en er niet genoeg tijd is voor rust. Je raakt dan ‘burned-out’. Ondanks dat het lastig kan zijn om hulp te vragen, kan de juiste behandeling er wel voor zorgen dat je van je klachten herstelt. Nog beter is het om een burn-out te voorkomen. Er zijn diverse cursussen of trainingen om jongeren die teveel stress ervaren goed te helpen.

Oorzaken burn-out

Er is nog weinig onderzoek gedaan naar burn-out onder jongeren. Toch kunnen deskundigen een aantal aannemelijke oorzaken noemen. Zo ervaren veel jongeren druk door de prestatiemaatschappij. Daarnaast speelt de digitalisering een rol bij de ontwikkeling van een burn-out. Jongeren hebben niet alleen te maken met een sociale omgeving thuis, in hun vrije tijd en op school, maar ook via social media. De angst om iets te missen en er niet (meer) bij te horen – Fear of missing out – zou een rol kunnen spelen bij de ontwikkeling van een burn-out. Ook de grote aandacht voor het beeld en ‘de buitenkant’ spelen daarbij mogelijk een rol. Tot slot zijn persoonlijkheidskenmerken van invloed. Jongeren die perfectionistisch of (over)gevoelig zijn voor hun omgeving, zijn gevoeliger voor stress en burn-out.