Racisme en discriminatie

Je wordt uitgescholden op straat, steeds weer aangehouden door de politie en maar niet uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek. En dat alleen op basis van je huidskleur of afkomst. Ruim een kwart van alle Nederlanders heeft in 2019 discriminatie ervaren, blijkt uit recent onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau. Maar wat is racisme en discriminatie en hoe pakken we dit maatschappelijk probleem aan?   

Racisme koppelt uiterlijke kenmerken aan bepaalde karaktereigenschappen. Met een zwarte huidskleur word je bijvoorbeeld eerder als crimineel of arm gezien, terwijl je met een witte huidskleur slimmer of rijker wordt ingeschat. Het is het ongelijk behandelen en achterstellen van mensen op basis van kenmerken als afkomst, sekse, huidskleur, seksuele voorkeur, leeftijd, religie, handicap of chronische ziekte.    

Institutioneel racisme

Racisme gebeurt niet altijd bewust. Het is in de loop der tijd in onze samenleving geslopen en bijna ongemerkt tot in de structuren ervan doorgedrongen. Als racisme zo structureel is, noemen we het institutioneel racisme. Deze vorm van racisme wordt niet in scheldwoorden of fysiek geweld teruggevonden, maar in de regels en gewoontes die wij onbewust volgen. We zien het terug in het onderwijs, op de arbeidsmarkt of door de politie.

Het weerspiegelt het idee dat sommige etnische groepen minder zijn dan andere en verklaart waardoor zij niet gelijk worden behandeld. Hierdoor moeten ze harder werken voor betere prestaties.   

“Het was maar een grapje” – ook ten tijde van Black Lives Matter krijgt Lynn Gult (20) dit vaak te horen. Lynn: “Mijn ouders komen uit Suriname, maar zelf ben ik in Nederland opgegroeid. Ik vind het belachelijk dat ik mijzelf moet verdedigen met de zin ‘’maar ik ben in Nederland opgegroeid’’. Het hoeft geen verschil te maken waar ik naar school ben geweest of waar ik heb gewerkt. De uitspraken zijn onnodig en hebben geen toevoeging aan het dagelijks leven.”

Discriminatie op de werkvloer

Van een grapje over iemands geaardheid tot complete uitsluiting vanwege iemands huidskleur tijdens het werk. Discriminatie hoort niet thuis op de werkvloer. Vrouwen krijgen niet altijd hetzelfde salaris voor hetzelfde werk en Nederlanders met een migratieachtergrond mogen op gesprek komen wanneer ze onder een andere naam solliciteren. Zo blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam dat je met een Nederlandse achtergrond een grotere kans hebt om uitgenodigd te worden voor een sollicitatie. Vooral mensen met een Turkse, Marokkaanse of Antilliaanse achtergrond worden op dit vlak sneller gediscrimineerd; zij hadden 40 procent minder kans om een reactie te krijgen.    

 Het is belangrijk dat iedereen gelijk behandeld wordt en zich ook zo voelt

Lynn Gult

Dag tegen racisme en discriminatie

Door de Verenigde Naties is 21 maart uitgeroepen tot Internationale Dag Tegen Racisme en Discriminatie. Tijdens de Internationale Dag tegen Racisme wordt wereldwijd aandacht gevraagd voor de strijd tegen racisme. Deze dag is ontstaan nadat de politie 70 mensen neerschoot tijdens een vreedzaam protest tegen het apartheidsregime in Zuid-Afrika in 1960. Sindsdien worden er elk jaar op 21 maart demonstraties gehouden. Helaas konden de demonstraties dit jaar niet doorgaan vanwege de coronamaatregelen. Daarom konden demonstranten dit keer via een livestream een bijeenkomst volgen over racisme, dat helaas ook in 2020 nog steeds bestaat. 

Black Lives matter

Ook in de zomer werd in tientallen steden gedemonstreerd tegen racisme en discriminatie. Duizenden mensen protesteerden tegen discriminatie onder de naam Black Lives Matter. De aanleiding hiervan was de dood van de zwarte Amerikaan George Floyd, die tijdens een arrestatie door een witte agent aangaf dat hij geen lucht meer kreeg, wat hem uiteindelijk zijn leven kostte. Hierdoor nam de woede over het extreme politiegeweld tegen zwarte mensen in Amerika toe. Over de hele wereld gingen activisten de straat op om te demonstreren tegen alle vormen van racisme tegen zwarte mensen. Ook de hashtag #BlackLivesMatter ging viraal.   

BLM

“Voor getinte mensen zoals ik hebben de protesten en demonstraties veel waarde”, geeft Lynn (staat links op de foto) aan.

“Het is belangrijk dat iedereen gelijk behandeld wordt en zich ook zo voelt. Dat duizenden mensen mee hebben gedaan met de Black Lives Matter actie laat dat zien dat racisme diep in de Nederlandse maatschappij zit en dat niemand hier alleen voor hoeft te staan.”   

Hoe herken je discriminatie?

Welke gedachtepatronen zie je ontstaan bij discriminatie en hoe kun je die doorbreken? Hoe heeft discriminatie invloed op de mentale gezondheid? ‘Hoe herken je discriminatie, ook als het verborgen gebeurt? En wat doe je dan?    

Om deze vragen te beantwoorden geeft Avant sanare de cursus: ‘Discriminatie & inclusiviteit’. In deze cursus voor teams van vrijwilligers of professionals leer je alles over emoties, gedachten en gedrag bij discriminatie. Daardoor zet je met elkaar stappen op weg naar inclusiviteit.   

Meld discriminatie

Er is een Meldpunt Discriminatie. Dit meldpunt is er voor iedereen die te maken heeft met discriminatie of racisme. Op haar of zijn werk, school, bij een club of in contact met een instantie. Of het je nu zelf overkomt, of je het bij iemand anders ziet gebeuren. Meld racisme en discriminatie, zodat we dit samen tegen kunnen gaan.   

www.discriminatie.nl 

Er is nog een lange weg te gaan voordat racisme de wereld uit is. Maar we zetten al een eerste stap als we nadenken over onze eigen positie en vooroordelen.

Geschreven door: Emma Boon