Eenzaamheid tijdens de feestdagen

Hoewel de feestdagen voor veel mensen in teken staan van vreugde, familie en gezelligheid is dit niet voor iedereen zo. De feestdagen kunnen ook erg confronterend zijn als je misschien niet heel veel vrienden of familie hebt of iemand verloren bent. Onze wijkpsycholoog Eva Vreeswijk neemt je mee in de uitdagingen voor deze mensen en tips om hiermee om te gaan.

Waarom ervaren mensen eenzaamheid tijdens de feestdagen?

Iedereen om je heen komt samen en doet leuke dingen, waardoor je er extra mee geconfronteerd wordt dat jij geen (of minder) contacten hebt om de feestdagen mee te vieren. Of je hebt wel contacten, maar je voelt je hier niet verbonden mee.

Schaamte

In de huizen van de wijk in Rotterdam wordt er veel aangeboden voor mensen die weinig contacten hebben of weinig financiële middelen hebben. Het is ook een informatiepunt voor wat er nog meer is. Het is laagdrempelig; je kan zo binnenlopen. Toch moet je wel de stap zetten en durven aan te kloppen bij zo’n plek. Soms is er schaamte, vinden mensen zichzelf geen goede vriend door een depressie of zichzelf überhaupt niet leuk genoeg. Als het lukt om dit los te laten, is er misschien meer mogelijk dan je denkt.

“Ik merk bij mijn individuele gesprekken dat eenzaamheid vaak een thema is. Niet alleen tijdens de feestdagen, maar dan wordt het wel versterkt. Bij Avant sanare ondersteunen we met onze groepsbijeenkomsten en PEP-talks, want in groepsvorm maak je verbinding. Het samenzijn lost niet je problemen op, maar zorgt wel voor connectie. Iemand die luistert, herkenning biedt en vragen stelt. Uit onderzoek blijkt ook dat emotionele steun ervaren stress verlagend werkt. Dus zonder directe oplossingen, maar gevoelens herkennen of een concrete tip geven, is al heel fijn.”

Wil jij op een locatie naar keuze ook een PEP-talk of groepsbijeenkomst aanbieden voor een groep die dit nodig heeft? Denk bijvoorbeeld aan: ‘Stress en in balans zijn’ of ‘Meer ontspannen de feestdagen door’.

Meer informatie over:

Wat als een activiteit of training niet laagdrempelig genoeg is?

De luisterlijn: een nummer dat 24/7 bereikbaar en gratis is. Zo kun je wel met iemand (anoniem) in gesprek die een luisterend oor biedt. Chatten is ook een mogelijkheid.
Als contact opzoeken spannend is, zoek dan een activiteit die voor jou bekend is. Als je bijvoorbeeld koken heel leuk vindt of je kan het heel goed, misschien kan je dan zo’n soort activiteit zoeken. Je voelt je dan over de activiteit wel zelfverzekerd, wat het laagdrempeliger maakt.
Soms is alleen gaan ook spannend, dus misschien kan je iemand bedenken die met je meekan, zoals een vriend of buurman.
Houd in je achterhoofd dat 1 op de 10 mensen zich eenzaam voelt. Je bent niet alleen, maar dat ga je pas ervaren als je de stap neemt om aan te sluiten bij een activiteit. Zo help je jezelf, maar ook een ander.
Als je wel mensen om je heen hebt, maar niet verbinding voelt, kan je onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om meer verbinding te voelen. Voor veel mensen gaat het over meer gesprekken over wat je voelt of wat je hebt meegemaakt. Als je dit moeilijk vindt of een vraag te stellen, is zo’n kletspot een hulpmiddel zijn om in contact te komen. Als je bijvoorbeeld allebei aan tafel vooral op je telefoon zit, kan het helpen om een vraag te stellen die op het theezakje staat of zo’n vragenspel erbij te pakken. Soms kan dat al de eerste stap zijn.

Wat als je iemand verloren bent?

Het belangrijkste is dat er ruimte is voor je gevoel. Het hoeft niet onderdrukt te worden. Het verlies mag samengaan met een feestelijke gelegenheid. Je hoeft het feest niet over te slaan, omdat je je schuldig voelt.

Rituelen kunnen heel troostend zijn, bijvoorbeeld een foto neerzetten bij de tafel, een kaarsje opsteken, een liedje luisteren of toch die kerstkaart naar een persoon schrijven die er niet meer is. Rituelen kunnen houvast geven en steun bieden. Rituelen worden je niet opgelegd, jij moet jezelf er prettig bij voelen.

“In de Rouw na verlies trainingen staan we ook stil bij rituelen. Zo is er een onderdeel waarbij we met steentjes aangeven: dit heb ik geleerd en wil ik na de training meenemen en dit wil ik bewust achterlaten. Een ritueel wordt sterker als je dit samen doet. Het alleen doen helpt al, maar samen zet kracht bij. Ik vind het ook erg mooi dat deelnemers elkaar helpen door rituelen te delen waar ze iets aan hebben gehad.”

In 2025 starten er verschillende trainingen Rouw na verlies.

Wat kun je doen als je ziet dat een ander eenzaam is of rouwt?

Probeer de ander te laten voelen dat je diegene ziet en hoort. Alleen het bieden van een luisterend oor kan al heel waardevol zijn. Je hoeft iemand geen adviezen te geven of het probleem op te lossen, maar je geeft erkenning en luistert zonder oordeel. Je kan ook bedenken hoe je iemand een gevoel kan geven dat er aan diegene gedacht wordt door een kaartje in de brievenbus te doen of een compliment te geven. Het zijn kleine dingen hoe je iemand een goed gevoel kan geven, zonder dat je iets hoeft op te vullen of op te lossen.

Wijkpsycholoog Eva heeft tot slot een laatste boodschap voor mensen die zich eenzaam voelen tijdens de feestdagen:

Eva:

“Het ervaren van eenzaamheid of rouw kan voelen alsof je volledig afgesneden bent van de wereld, maar dat is niet zo. Er zijn zoveel mensen die dit ervaren en waarmee je verbinding kunt maken. Probeer een plek te vinden waarbij je die anderen kunt ontmoeten. Iedereen bezit talenten, er is altijd iets waar je goed in bent of plezier uit haalt. Probeer dat als ingang te zien om anderen te ontmoeten.”