Terug naar de thema's

Jonge mantelzorgers

Jonge mantelzorgers: kinderen & jongeren die zorgen voor een ziek, verslaafd of gehandicapt familielid thuis. Dit kan een ouder, broer of zus zijn, maar ook een ander familielid, zoals opa of oma. Er zijn meer jonge mantelzorgers dan je denkt. Om hoeveel kinderen en jongeren gaat het, hoe herken je ze en hoe kun je ze helpen?

20% van de scholieren groeit op met een langdurig zieke naaste en ongeveer 3% verleent intensieve hulp, blijkt uit cijfers van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).

Goed om te weten

Cijfers over jonge mantelzorgers

1 op de 5 kinderen groeit op met een zorgsituatie binnen een gezin. 20% van de scholieren groeit op met een langdurig zieke naaste en ongeveer 3% verleent intensieve hulp. Dat blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Ze scoren minder goed op levenstevredenheid, ervaren gezondheid, psychosomatische klachten en schooldruk.

In Rotterdam liggen de cijfers iets boven het landelijk gemiddelde. Uit de Rotterdamse Staat van de Jeugd blijkt dat 11% van de 0 t/m 11 jarigen een psychische ziekte van ouders meemaakt.

Gevolgen van zorgtaken thuis

Voor kinderen en jongeren betekent de zorg voor een ziek gezinslid vaak een zware belasting en een grote verantwoordelijkheid. Daardoor komen ze onvoldoende toe aan zichzelf en hun eigen ontwikkeling. Dat kan leiden tot cognitieve en sociaal emotionele problemen als een leerachterstand, eenzaamheid, boosheid of opstandigheid.

Jonge mantelzorgers hebben een minder hoog studietempo en halen lagere cijfers. Ze overwegen vaker met hun opleiding te stoppen dan leeftijdsgenoten die geen mantelzorg verlenen. Het helpt als onderwijsinstellingen meer begrip tonen voor de situatie en zich flexibeler opstellen, zeggen jonge mantelzorgers. Jong volwassenen maken ook andere studiekeuzes in verband met de mantelzorg. Ze kiezen bijvoorbeeld niet voor een opleiding in een andere stad.

Signalen waaraan je jonge mantelzorgers herkent

lichamelijke en emotionele klachten zoals stress, zorgen, vermoeidheid, onbegrip, angst en depressieklachten
verslechterde schoolprestaties
motivatie- en concentratieproblemen
weinig tijd voor schoolwerk
studievertraging
minder tijd voor vrienden/vriendinnen, sport, school/studie en hobby’s
missen emotionele steun
te veel verantwoordelijkheid thuis
te weinig aandacht en ruimte voor eigen problemen
ontbreken van openheid.

Wat kun je doen?

Jonge mantelzorgers geven aan dat zij behoefte hebben (gehad) om gezien te worden. Daardoor voelen zij zich minder eenzaam. Daardoor kunnen zij de zorgen die zij hebben delen. Dat lucht op en geeft soms nieuwe inzichten en oplossingen. Beroepskrachten in het onderwijs kunnen daarbij een belangrijke rol spelen. Zij zijn vaak de eerste ogen en oren die opmerken dat er ‘iets aan de hand is’. Daarom zijn ze heel erg belangrijk voor het signaleren, herkennen en helpen van jonge mantelzorgers! Er zijn ook diverse cursussen voor kinderen, jongeren en professionals die ondersteuning bieden.

Handige websites over dit thema

Jonge mantelzorgers, in de bovenbouw van het basisonderwijs of voortgezet onderwijs

Workshop voor jonge mantelzorgers die leren om fysiek en mentaal gezond te blijven. Daarbij gebruiken we positieve gezondheid en positieve psychologie.