Terug naar de thema's

Somberheid en depressie bij kinderen

Somberheid en depressie bij kinderen en jongeren komt vaker voor dan je denkt. Wat zijn de cijfers, de symptomen en de oorzaken? En wat kan je eraan doen?
foto van Somberheid en depressie bij kinderen

Op tijd erbij zijn voorkomt dat kinderen die zich somber voelen een depressie ontwikkelen

Goed om te weten over somberheid en depressie bij kinderen

Somberheid en depressie in cijfers

Ook jonge kinderen kunnen depressief zijn. Van alle kinderen in de basisschoolleeftijd (6-12 jaar) heeft 1 à 2% een depressie. Sombere buien komen vaker voor.

Symptomen van somberheid en depressie bij kinderen

Kinderen met sombere en depressieve gevoelens zeggen zich rot of leeg te voelen en zijn moeilijk op te vrolijken. Ze willen geen leuke dingen doen en hebben geen plezier in zaken die ze normaal wel leuk vinden. Ze barsten soms zomaar in huilen uit, zijn afwezig en trekken zich terug. Ze denken negatief, ook over zichzelf (“dat zal me wel niet lukken”) en voelen zich snel schuldig en onbemind (“niemand houdt van me”). Kinderen met een depressie zijn vooral prikkelbaar en onrustig in plaats van somber en futloos. Ze zijn opstandig, boos of driftig zonder dat ze zelf weten waarom. Ook kan de depressie verborgen blijven achter verschijnselen zoals angst, hangerigheid, afhankelijk gedrag, bedplassen en slechte schoolprestaties. Kinderen met een depressie hebben weinig vriendjes en worden regelmatig gepest. Ze hebben vaker last van slaapproblemen, nachtmerries, verminderde eetlust en klagen over onverklaarbare lichamelijke pijn doordat ze zich zo rot voelen (buikpijn, rugpijn, hoofdpijn).

Oorzaken van somberheid en depressie bij kinderen

Of kinderen een depressie ontwikkelen hangt af van het samenspel van beschermende factoren en risicofactoren. Daarnaast kan een onderscheid gemaakt worden in kindfactoren en omgevingsfactoren:

  • Erfelijke aanleg. Zo hebben kinderen van depressieve ouders een vier keer zo grote kans om een depressie te ontwikkelen als kinderen van ouders zonder depressie.
  • Het karakter van het kind. Zo blijken eigenschappen als sociale competentie, humor en intelligentie, het kind tegen depressie te beschermen. Een zogenaamde negatieve emotionele gesteldheid – waarbij het kind met emoties als boosheid, angst en verdriet reageert op prikkels uit de omgeving – vergroot juist de kans op depressie.
  • In de omgeving kan de gezinssituatie een rol spelen. Een slechte relatie met of tussen de ouder(s) en een onveilig gezinsklimaat vergroten de kans op een depressie.
  • Daarnaast kunnen de afwezigheid van vriendschappen en/of gepest worden een rol spelen in de ontwikkeling van een depressie.

Wat kun je doen als kinderen somber of depressief zijn?

  • Praat erover met het kind, stel vragen wat het nodig heeft van jou.
  • Beloon positief gedrag.
  • Help het kind structuur in de dag te brengen, een regelmatig dag/nacht ritme is erg belangrijk
  • Stimuleer het kind dingen te doen die hem een positief en actief gevoel geven.
  • Ga samen iets doen wat het kind graag doet, zoals winkelen of voetballen.
  • Stimuleer het kind contact te zoeken of te houden met anderen.
  • Stimuleer het kind in beweging te blijven: sporten helpt!
  • Geef het kind ook aandacht voor alles buiten de depressie om.
  • Zoek met het kind naar adequate hulp als de klachten niet overgaan.
  • Wees er altijd voor het kind!

 

Wat kun je beter niet doen?

  • Probeer niet boos op moeilijk gedrag te reageren, maar ga op zoek naar de oorzaken.
  • Stel niet te hoge verwachtingen aan het kind, houd het klein.
  • Veroordeel het kind niet.
  • Focus niet alleen op de depressie.
  • Reageer niet boos wanneer het kind niet blij kan zijn.