Preventie voor jongeren met stress

Een toenemend aantal jongeren heeft last van stress. Jeugdartsen zien dat zij zich vaker met stressklachten ziekmelden. Diezelfde artsen pleiten daarom voor meer preventie. Maar hoe ben je er vroeg bij? Hoe herken je stress? En hoe kun je preventie inzetten om verergering van klachten te voorkomen?

Je hoort het steeds vaker in het nieuws: verhalen over stress, prestatiedruk en burn-outs. Vooral onder jongeren komt het tegenwoordig steeds vaker voor. Zo veel, dat veel jongeren het niet aan kunnen, klachten krijgen en zich ziekmelden. De vereniging van jeugdartsen AJN maakt zich zorgen om de toenemende stress onder middelbare scholieren. Wel

Het is belangrijk om klachten zo vroeg mogelijk op te sporen en aan te pakken, zodat ze niet verergeren. Hoe langer je wacht, hoe meer kans er is op het ontsporen van stress-, angst- of depressieve gevoelens. Preventie en er vroeg bij zijn is belangrijker dan ooit. Want: beter voorkomen dan genezen!

Hoe kun je stress bij jongeren herkennen?

Stress hebben we allemaal wel eens. Maar als we te veel en te lang stress hebben en geen kans meer zien om te ontspannen, zet normale stress zich om in chronische, ongezonde stress. Als jongeren hiermee zitten, heeft dat effect op hun emoties, gedachten en gedrag. Ongezonde stress heeft een negatieve invloed op hun stemming. Jongeren worden prikkelbaar, zijn snel geïrriteerd en/of geëmotioneerd. Jongeren die ongezonde stress ervaren, ontwikkelen vaak negatieve gedachten. Deze negatieve gedachten richten zich op anderen, maar zijn vaak ook gericht op zichzelf en op de eigen (verminderde) kwaliteiten. Tegelijkertijd kan er een verandering in het gedrag ontstaan. Prikkelbaarheid kan snel leiden tot conflicten. Lusteloosheid en somberheid kunnen leiden tot slechte concentratie en moeilijk leren op school.

Dit gedrag kan wijzen op teveel stress en dreigende burn-out bij jongeren:

• snel boos
• snel geëmotioneerd
• snel in tranen
• niet mee willen doen
• niet erbij zijn, slechte concentratie
• piekeren
• voortdurende twijfel of het wel goed genoeg is
• teruggetrokken gedrag
• telefoon niet kunnen wegleggen
• vaak moe, te laat of ziek zijn.

Hoe kan preventie het beste ingezet worden?

Soms hebben jongeren niet door dat stress of druk de oorzaak is van de klachten die ze ervaren. Daarom is het belangrijk om als buitenstaander die klachten te herkennen en jongeren te helpen. Ook zouden jongeren meer kunnen leren over langdurige spanning, zodat ze zelf vroegtijdig hulp kunnen zoeken. Wanneer jongeren stress kunnen herkennen kunnen ze leren hoe ze met stress om kunnen gaan. Maak het onderwerp bespreekbaar in de klas, luister en neem elke klacht serieus.

Om docenten en jongeren daarbij te helpen, biedt Avant sanare diverse preventietrainingen. Die trainingen zijn speciaal gericht op scholen en maken jongeren mentaal sterker. The Lab of Life is effectief voor jongeren die veel stress ervaren en daardoor oververmoeid raken. Hier leren jongeren om school en vrije tijd beter te combineren. Happyles versterkt de mentale veerkracht en voorkomt daardoor depressie. Jongeren voelen zich na het volgen van de lessen vrolijker en hebben meer energie. Jongeren kunnen ook zelf aan de slag. In een online E-health cursus leren jongeren hoe hun gedachten en gevoelens werken en hoe ze die zelf kunnen beïnvloeden. Na de cursus zien ze weer perspectief en ervaren ze weer grip op hun leven.

Tips voor het omgaan met stress

1. Kijk allereerst of je de bron van de stress kunt oplossen. In veel gevallen val dit niet zo makkelijk gaan. Volg in dat geval de volgende tips.
2. Zorg voor voldoende ontspanning. Doe ontspanningsoefeningen, praat met vrienden, schrijf alles even van je af. Of doe simpelweg even iets wat je leuk vindt.
3. Beweeg. Dat hoeft niet intensief, elke manier van bewegen is al helpend. Maak bijvoorbeeld elke dag een kleine wandeling.
4. Zorg voor regelmaat. Ga op tijd naar bed, sta op tijd op en eet op dezelfde tijd. Probeer ritme te krijgen in je dag. Zorg dat je elke dag iets te doen hebt. Maar: plan je dag ook weer niet té vol.
5. Zorg goed voor jezelf. Eet gezond, slaap genoeg en drink geen tot weinig alcohol.

Het NOS heeft een artikel geplaatst over de toenemende stress bij middelbare scholieren en de vraag van artsen naar meer preventie. Het artikel is te lezen via deze link.

In onderstaand filmpje vertelt onze expert Tania meer over de verschillende vormen van stress en hoe je klachten kan herkennen.

Ook op onze themapagina Burn-out bij jongeren is meer te lezen over wat stress en burn-outklachten inhouden.