Boosheid en agressie

Boosheid is één van de basisemoties van de mens. (De andere basisemoties zijn angst, verdriet en vreugde). We worden boos uit frustratie, bijvoorbeeld als iets niet lukt. Of omdat iemand over onze grenzen heen gaat, en iets zegt of doet wat we niet willen. In deze gevallen kan je boos worden:

• je voelt je tekort gedaan
• er wordt jou onrecht aangedaan
• je wordt onterecht beschuldigd
• er wordt jou iets verweten wat niet klopt
• je wordt genegeerd of gepasseerd door anderen
• er wordt misbruik van jouw loyaliteit gemaakt
• de ander gaat over je grenzen heen
• je wordt achtergesteld of misschien zelfs gepest.

Als je boos bent, kun je even afkoelen. Je neemt dan als het ware een time-out en je voelt je boosheid langzaam wegzakken. Als je boos bent op een ander, kun je ook je grenzen aangeven. Je maakt dan duidelijk dat je boos bent en waarom. Meestal zakt de boosheid dan ook weer weg.

Niet iedereen kan zijn of haar boosheid op een goede manier te uiten. Soms word je overspoeld door je boosheid, misschien uit onzekerheid of uit frustratie, of omdat de boosheid te lang wordt ‘opgepot’. Het kan ook voorkomen dat je in je opvoeding niet hebt geleerd hoe je op een goede manier je boosheid kan uiten. Of dat je een hersenbeschadiging hebt opgelopen, bijvoorbeeld door een ongeval of een klap of je hoofd. Als je jezelf op die momenten niet in de hand kan houden, kan dit leiden tot agressief of bedreigend gedrag tegen anderen, het vernielen van spullen en in sommige gevallen ook tot zelfbeschadiging.

Bij verbale agressie gaat het voornamelijk om schelden, schreeuwen, kwetsen of negatieve of discriminerende opmerkingen. Fysieke agressie heeft betrekking op duwen, slaan, schoppen, spugen, vastgrijpen, verwonden, fysiek hinderen en obstructie. Bij bedreiging of intimidatie gaat het om dreigen, stalken, chanteren, onder druk zetten, dreigbrieven en het bedreigen van gezinsleden. Agressie uit zich het vaakst face to face (van persoon tot persoon) of van persoon op object (vernieling, brandstichting, enz.). Agressie via sociale media en internet komt steeds vaker voor. Daarnaast is er agressie via e-mail, telefonisch of per brief.

Als je je boosheid niet goed kan beheersen en ‘een kort lontje hebt’, kan dat ingrijpende gevolgen hebben. Wanneer je sneller en/of heviger boos wordt, kan er ruzie ontstaan of kunnen er zich vervelende situaties voordoen, wat je eigenlijk niet wil. Je kan je achteraf enorm schamen voor wat je gedaan hebt. Soms komt het voor dat je vrienden of familie kwijtraakt en in een isolement terechtkomt. Je kan merken dat mensen je gaan mijden en je weet misschien niet meer goed hoe je jouw problemen kan oplossen. Hulp zoeken is dan echt nodig, want je moet gaan oefenen met alternatief (of positief) gedrag.